वीरगञ्ज । सिर्सिया नदी प्रदूषण गराउनमा सबैभन्दा धेरै वीरगञ्ज महानगरपालिका वडा नम्बर २१ परवानीपुरस्थित अरनीको टेक्सटाइलको हात छ । वीरगञ्ज महानगरपालिकाको वन वातावरण तथा विपद व्यवस्थापन महाशाखा अन्तर्गतकाे वातावरण शाखा प्रमुख प्रकाश ऐरकाअनुसार नदी प्रदूषण गर्ने उद्योगमध्ये अरनीको टेक्सटाइल पहिलो नम्बरको उद्योग हो ।
पटकपटक ताकेता गर्दा पनि अटेरका गरेका उद्योगहरुलाई वीरगञ्ज महानगरपालिकाले १५ दिनको अल्टिमेटम दिएको थियो । अल्टिमेटम पूरा भएकै दिन महानगरको टोलीले मंगलवार उद्योगहरुमा स्थलगत अनुगमन तथा निरीक्षण गरेको छ । जसमा अरनीको टेक्सटाइलले तीन वटा पोखरी बनाएको छ । पोखरी भरिएपछि पुन: नदीमै प्रदूषित पानी मिसाइएको पाइएको हुँदा ध्यानाकर्षण गराइएको उनले बताए । प्लान्ट निर्माणका लागि प्राविधिक टोलीलाई बोलाएको हुँदा केही समयभित्रै प्लान्ट बन्ने उद्योग पक्षको दाबी छ ।
त्यस्तै सिद्धि टेक्सटाइलले पनि पोखरी बनाएको छ । तर प्रभावकारी रुपमा प्लान्ट नबनाएको पाइएको अनुगमनमा सहभागी वीरगंज महानगर प्रमुख राजेशमान सिंहका जनसम्पर्क सल्लाहकार नवराज फुयालले बताए । उनकाअनुसार अधिकांश उद्योगले प्राविधि टोली बोलाउने र अध्ययन गर्ने काम गरीरहेका छन् । उद्योग सुरु गर्ने समयमै गर्ने काम वीरगंज महानगरपालिकाको दबाबले अहिले सुरु गरेको उनको भनाई छ ।
महानगरपालिकाले नदी प्रदूषित गर्ने उद्योगलाई कुनै पनि हालतमा छुट नदिने उनले बताए । महानगर प्रमुख राजेशमान सिंहको निर्देशनमा नदीलाई प्रदुषणमुक्त बनाउनका लागि महानगरपालिकाले गम्भिरतापूर्वक काम गरीरहेको प्रमुख सिंहका स्वकिय सचिव सत्यराज घिमिरेले बताए ।
मारुती पेपरले पछिल्लो समय महानगरको निर्देशनलाई मान्दै नमुना काम गरेको वातावरण शाखा प्रमुख प्रकाश ऐरले बताए । उनले भने, ‘मारुती पेपरले अहिले नमुना काम गरीरहेको छ । यो उद्योगले आफ्नै प्रशोधन केन्द्र बनाएको छ । यसले अहिले नदीमा प्रदुषित पानी मिसाएको छैन भन्दा पनि हुन्छ ।’
दुर्गा पेपर एण्ड पल्प उद्योगले पनि प्रशोधन केन्द्र बनाएको छ । तर पानी प्रशोधन गरेपनि उद्योगका अन्य विकार पदार्थले भने नदी प्रदुषित भइरहेको छ । विकार पदार्थलाई पनि उद्योगभित्रै व्यवस्थापन गर्न निर्देशन दिइएको ऐरले संचारकर्मीहरुसंग भने ।
बाराको जितपुर सिमरा उपमहानगरपालिकाभित्र पर्ने नारायणी लेदर उद्योगमा पनि टोलीले अनुगमन गरेको थियो । वीरगंज महानगरपालिका, परवानीपुर गाउँपालिका र जितपुर सिमरा उपमहानगरपालिका लगायतको सम्मिलित टोली मिलाएर बनाइएको समिति अन्तर्गत रहेर उक्त उद्योगमा अनुगमन गरिएको हो ।
नारायणी लेदर उद्योगले प्रशोधन केन्द्र भएपनि प्राविधिक टोली नहुँदा सञ्चालन गर्न नसकिएको बताएको छ । त्यसका लागि प्राविधिक व्यक्ति बोलाएर काम गराउने प्रतिबद्धता जनाएको वातावरण शाखाका प्रमुख प्रकाश ऐरले बताए ।
त्रिवेणी टेक्सटायल, मरियम लेदर लगायतका उद्योगले पनि प्राविधिक बोलाउने र प्रशोेधन केन्द्र सञ्चालन गर्ने काम भइरहेको बताएका छन् । अनुगमनमा पुगेको टोलीसमक्ष उद्योगले कम्तीमा २/३ महिनाको अझै समय माग गरेका छन् ।
३ महिनाको समय दिन महानगर तयार भएपनि उक्त अवधिभर उद्योगको प्रदुषित पानी नदीमा नमिसाएर उद्योग परिसरभित्रै व्यवस्थापन गर्नुपर्ने वातावरण निरीक्षक ऐरले बताए । उनले भने, ‘हामीले पटकपटक समय दिएका छौँ, ताकेता गरीरहेका छौँ । तर पनि अटेर गरेको पाइएको छ । यद्यपी केही उद्योगले काम गरीरहेका पनि छन् । त्यसैले अब महानगर कडा रुपमा प्रस्तुत हुन्छ ।’