विरगंज,३१ साउन ।
बिरगंजमा गाईजात्रा धुमधामका साथ मनाइएको छ । नेवार महासंघ पर्साको आयोजनामा शुक्रवार अलखिया सदनबाट गाई जात्रा निकालि बजारको परिक्रमा गरे पछि पुनः अलखिया सदन पुगि गाई जात्रा सम्पन्न भएको हो । जनैपूर्णिमाको भोलिपल्ट अर्थात् भाद्र शुक्ल शुक्ल प्रतिपदाका दिन यो पर्व मानिन्छ ।
गाई वा गाईको रूपमा मानिसलाई सिँगारेर नगर परिक्रमा गरी मनाइने यो पर्वको बारेमा १५ औँ शताब्दीको गोपालराज वंशावली र मल्लकालमा लेखिएको ‘ठ्यासफू’ मा समेत ‘सायात’ शब्दको उल्लेख भएबाट प्राचीन कालदेखि नै यो पर्व मनाउँदै आएको प्रमाणित हुन आउँछ । नेपाल भाषाको ‘सायात’ (सापारु) शब्दको अर्थ नेपालीमा ‘गाईजात्रा’ लगाइन्छ ।
राजा प्रताप मल्लको नाबाला छोरा मर्दा रानीले अत्यन्तै विलाप गर्न लागे पछि प्रताव मल्लकै सल्लाहमा उनकै घरबाट जात्रा निकाले पछि त्यो चलन यहाँसम्म आई पुगेको हो ।
शास्त्रीय मान्यताअनुसार मानिसले मरेपछि स्वर्ग जाने बाटोमा पर्ने वैतरणी नदी तर्नुपर्छ । वैतरणी तर्न गाईको पुच्छर समातेर मात्र सकिन्छ र त्यसपछि मात्र स्वर्ग पुगिन्छ भन्ने हिन्दूहरूको जनविश्वास छ ।